In Nederland is het beeld van een gemiddelde 83-jarige dat van iemand die sudoku’s oplost of een potje bingo speelt. Maar Sir Anthony Hopkins lijkt zich daar weinig van aan te trekken. In 2021, op 83-jarige leeftijd, won hij zijn tweede Oscar voor zijn indrukwekkende rol in The Father, waarin hij een dementerende man speelt die worstelt met de realiteit. Sindsdien heeft de Britse acteur alweer vijf films achter zijn naam staan. Het roept een interessante vraag op: vergrijst Hollywood, en worden de Oscars steeds meer een feestje voor ouderen? Of is Hopkins de uitzondering op de regel?
Ouderen in de schijnwerpers
Hoewel de Oscars een breed scala aan categorieën kennen, loont het de moeite om te kijken naar de acteurs en actrices die zijn genomineerd voor een Oscar in de hoofd- of bijrolcategorieën. Door hun leeftijd op het moment van nominatie te analyseren, kunnen we zien of er een duidelijke trend is richting oudere succesvolle acteurs.
Anthony Hopkins mag dan een opvallend voorbeeld zijn, hij is zeker niet de oudste acteur die ooit genomineerd is. Die eer gaat naar Christopher Plummer, die op 88-jarige leeftijd een nominatie ontving voor zijn bijrol in All the Money in the World (2017). Plummer werd pas op zijn 80e voor het eerst genomineerd, wat hem een van de meest prominente laatbloeiers in Hollywood maakt. Emmanuelle Riva, de oudste genomineerde in de categorie Beste Hoofdrol, werd op 86-jarige leeftijd genomineerd voor haar rol in Amour (2012), een aangrijpende film over een oudere vrouw die na een beroerte met waardigheid wil sterven. Ondanks haar indrukwekkende prestatie verloor zij die Oscar aan de veel jongere Jennifer Lawrence, die toen 22 was.
Op het eerste gezicht lijkt er dus reden om te geloven dat Hollywood aan het vergrijzen is. Kijk maar naar de 15 oudste genomineerden in de vier grote categorieën: 12 van hen zijn genomineerd ná het jaar 2000. Onder hen vinden we zwaargewichten zoals Judi Dench voor Belfast (op 87-jarige leeftijd), Max von Sydow voor Extremely Loud & Incredibly Close (op 82-jarige leeftijd), en Robert De Niro voor Killers of the Flower Moon (op 80-jarige leeftijd).
Toch is dit niet louter een fenomeen van de laatste jaren. Ook in het verleden waren er indrukwekkende prestaties van oudere acteurs. Neem Edith Evans, geboren in 1888, die in 1967 werd genomineerd voor haar rol in The Whisperers. En nog verder terug vinden we May Robson, die in 1933 op 75-jarige leeftijd werd genomineerd. Robson was geboren in 1858, een tijd waarin bewegende beelden nog niet eens bestonden.
Is Hollywood echt aan het vergrijzen?
Om vast te stellen of Hollywood daadwerkelijk ouder wordt, moeten we niet alleen kijken naar enkele opvallende voorbeelden, maar naar de algehele trend in de leeftijd van genomineerde acteurs. Om dit te doen kijken we naar de leeftijden per individuele acteur en actrice op het moment van hun nominatie.
Hierin is het belangrijk om op te merken dat een acteur op verschillende leeftijden kan worden genomineerd voor een Oscar. Zoals voorbeeld het oeuvre van Gary Oldman. Oldman werd in 2011 op 53-jarige leeftijd genomineerd voor Tinker Tailor Soldier Spy, opnieuw in 2017 op 59-jarige leeftijd voor Darkest Hour, en wederom in 2020 op 63-jarige leeftijd voor Mank. Dit zijn dus drie verschillende nominaties, met drie verschillende corresponderende leeftijden. Als er een grafiek wordt gemaakt met een rollend gemiddelde van vijf jaar, krijg je de volgende data te zien.
In de grafiek valt een opvallende piek rond 1945 op. Dit jaar zal voor de meeste mensen direct een duidelijke oorzaak hebben: tijdens de Tweede Wereldoorlog werden veel jonge mannen opgeroepen om te vechten, waardoor Hollywood noodgedwongen afhankelijk werd van oudere acteurs die niet meer hoefden of konden deelnemen aan de strijd. Zodra de oorlog voorbij was en jongere acteurs terugkeerden of niet meer naar het front werden gestuurd, daalde de gemiddelde leeftijd van genomineerde acteurs weer sterk, met een absoluut dieptepunt in 1958, toen de gemiddelde leeftijd net onder de 37 jaar kwam.
Na deze periode zien we een snelle stijging in de jaren die daarop volgden. Vanaf halverwege de jaren 60 stabiliseerde de gemiddelde leeftijd rond de 39 jaar, een niveau dat redelijk constant bleef tot in de vroege jaren 70. Toen was er opnieuw een dip te zien, waarna na een korte stijging de lijn vanaf de jaren 90 tot circa 2010 relatief stabiel bleef, met schommelingen tussen de 43 en 45 jaar. Hoewel er lichte fluctuaties waren, leek er op dat moment geen sprake van een significante verandering.
Tot 2010. Vanaf dat jaar zien we een opvallende verschuiving: de gemiddelde leeftijd van genomineerde acteurs begint gestaag te stijgen. In de periode tussen 2010 en 2024 neemt de gemiddelde leeftijd elke twee jaar bijna met één jaar toe. Over een periode van 15 jaar is de gemiddelde leeftijd van genomineerde acteurs dus met zeven jaar gestegen.
Dit roept interessante vragen op: Worden er minder nieuwe, succesvolle jonge acteurs aangetrokken door een carrière in Hollywood? Of zijn de huidige generaties acteurs simpelweg vitaler en fitter, waardoor ze langer doorgaan in het vak? De antwoorden op deze vragen kunnen licht werpen op bredere culturele en sociale verschuivingen, en dit verdient verdere verkenning.
